After Moldova story

Na m'n Moldavië ervaring is de reis samen met God nog niet afgelopen, de weg die God met ons mensen gaat is hoger dan onze eigen plannen, God plaatst soms dingen op ons hart die we nooit hadden verwacht, hij stuurt onze koers bij. Als we dicht bij Jezus blijven wandelen, komen doelen en verlangens van onszelf in de buurt bij die van God, God wil ons leven heiligen en dat we ons gaan inzetten voor Zijn Koninkrijk! Ieder doet dat op zijn eigen plekje (jij in jouw klein hoekje en ik int mijn), de ene op school, de ander als timmerman, monteur, hovenier, autospuiter, verpleegkundige, communicatiemedewerker, zelfs als engineer kan het, toch is mijn koers eerst wat bijgesteld en ik hoop en bid dat God mij in deze koers houdt.
Zoals een paar van jullie misschien al weten ben ik gestart met een studie Godsdienst-pastoraal werk in Ede. Voor deze opleiding kreeg ik de opdracht om een brief/blog te schrijven om aan m'n omgeving uit te leggen wat de opleiding inhoud, wat ik verwacht te leren, en wat ik denk met de opleiding te gaan doen, ik denk, misschien staan er nog een paar mensen in de mailinglijst van m'n blog, dus bij deze de brief:

Beste familie, vrienden en anderen,

Jullie hebben waarschijnlijk vernomen dat ik afgelopen voorjaar (mrt - mei) een tijdje naar Moldavië geweest ben. Hier heb ik een training gedaan ‘challenge into mission' dit was een training met afwisselend studie en praktisch werk (Operatie Mobilisatie). Een toerustingtraining voor werk op het zendingsveld. Tijdens deze training waarbij je aardig afgesloten bent van je eigen westerse wereldje en terechtkomt in een vrij armoedig gebied heb ik me wel eens afgevraagd: Wat is Gods plan met mijn leven? Wat zijn mijn talenten en hoe kan ik deze inzetten voor God? Wat is er nou echt belangrijk in mijn leven?
Deze training heeft me hier ook goed over na laten denken en meegeholpen in de vorming en versterking van mijn geloof in God de Vader. Van een groepsgesprek in Moldavië staat me nog bij dat één van de leiders (Andy) de uitspraak deed dat hij soms meer risico's zou moeten nemen en hij haalde hierbij de gelijkenis aan van de talenten, dat we deze niet in de aarde moeten stoppen (Matth 25:14-30). Dit raakte me best. Een vergelijking die ik hierbij noteerde in mijn dagboekje:
Angst = Risico's lopen = Doen waar we goed in zijn.

Na de periode in Moldavië kwam ik weer in mijn oude leventje, alles werd weer nagenoeg hetzelfde. Eerst een lange cultuurschok om weer te wennen aan het rijke westerse leven, het gemis van de hechte christelijke gemeenschap om je heen en zo zijn er nog veel dingen op te noemen. De Motivatie voor mijn werk als engineer werd minder. De vraag rees telkens weer: Waar doe ik het voor? Ik ervoer strijd, misschien moet ik toch wat anders doen?
Wat had ik in Moldavië ontdekt? Waren er talenten die ik begroef en niet verder ontwikkelde, was er angst om in iets onbekends te stappen? Ik denk van wel! Er bleef iets knagen. Het risico toch maar nemen, een stap zetten?

Na een lang beraad, maar toch sneller dan verwacht ben ik in september uiteindelijk toch gestart met de deeltijdopleiding GPW (Godsdienst Pastoraal Werk). Gods wegen zijn hoger dan de onze... In deze opleiding die bekend staat als de HBO theologie opleiding, hoop ik toegerust te worden om te gaan werken in Gods koninkrijk. Welke richting ik met de opleiding uitga is mij nog niet bekend. Wat ik eerst ga ontdekken is of ik competent ben deze opleiding te volgen, heb ik de juiste motivatie en kan ik genoeg tijd vrijmaken voor de studie. Dit lijkt tot nog toe goed te lukken, en ik ga er voor!

De opleiding beslaat 4 jaar en is gericht om mensen te professionaliseren voor het werk binnen de kerken, gemeenten, (non-profit)organisaties en velerlei verbanden binnen de samenleving, te denken valt aan: jeugdwerker, pastoraal medewerker, zendingswerker, voorganger, gemeenteopbouw etc.
Hierbij zijn er diverse kerntaken:
• vormgeven van onderwijssituaties (cathechese, jeugdwerk, alpha)
• het communiceren van het christelijk geloof
• Toerusten van vrijwilligers voor hun taak, zodat dezen hun taak binnen gemeente efficiënter kunnen uitvoeren.
• Visievorming: Het maken van en het mede-uitvoeren van een beleidsplan binnen gemeentes.
• Leidinggeven aan taakgroepen: bijv evangelisatiecommissie.
• Pastorale begeleiding van mensen
• Voorgaan in bijeenkomst/viering
• Omzien naar mensen in nood

In de opleiding wordt hieraan aandacht besteed. De Opleiding is niet een Bijbelschool, er wordt gewerkt aan de competenties die je nodig hebt bij de kerntaken. Je kunt denken aan het kunnen analyseren van traditie en Bijbel in relatie tot wat het vandaag voor mensen kan betekenen zodat je dit ook in het uitvoeren van onderwijs goed kunt verwoorden. Je wordt toegerust om je beroep uit te kunnen voeren. In het jeugdwerk van eigen kerk en bij de Youth-Alpha heb ik op gebied van leren, leidinggeven en organiseren al enige ervaring opgedaan. Bij veel van de kerntaken heb ik wel een duidelijk beeld en misschien een visie van hoe het zou moeten, echter het werkelijk uitvoeren van de taken is de uitdaging. Het in praktijk brengen, wat moet je zeggen tijdens pastorale gesprekken, hoe organiseer je dat het beleid van een kerk ook daadwerkelijk wordt uitgevoerd en hoe spreek je mensen het beste aan in een preek. Allemaal dingen waar ik nog veel verwacht te kunnen leren. Natuurlijk is het bovenal Gods Geest die het door ons als mens heen moet doen, maar als mens hebben we ook een verantwoordelijkheid, het leren van deze competenties om zo toegerust te worden voor mijn taak in Gods koninkrijk zie ik als mijn verantwoordelijkheid. Waar ik uiteindelijk terechtkom na deze opleiding, of ik mijn baan bij BSB ga opzeggen en volledig ga werken binnen een kerk of organisatie, dat weet ik nog niet. Aan het einde in Moldavië noemde een deel van de groep me fratele pastor Wiebe (broeder pastor Wiebe), dit naar een uitspraak van een kerkstichter die ons groepje begeleidde tijdens een outeach, of deze broeder profetische gaven had, God knows! Ik verwacht dat God me hierin wijsheid geeft en dat ik dit tijdens de opleiding mag gaan ontdekken wat mijn plekje wordt. Wat de toekomst brengen moge, mij geleidt des Heeren hand!

Hartelijke groet en veel zegen!

Wiebe

La revedere Moldova, de laatste loodjes

Goeie allegearre!

Ik kan het niet laten, m'n laatste blog is in mn motherlanguage.
It sit dr allegearre wer hast op, nei 10-11 wiken Moldavië wurdt it wêr tiid om op hûs oan te gean. Mei gemingde gefoelens gean ik nei hûs, âfskyd nimme fan de minsken hjir en werom nei myn famylje, freonen thús.

Wy hawwe wer twa wiken fan Outreach hân, wêrt in hiel soad bart is, we hienen in geweldich team en it measte rûn dan ek os in oaljede masine. It is hjir skitterend waar: 25-30 graden soms hiter, âfwikselle mei wot tongerbuien en sa no en dan in kâldere dei. We besochten twa doarpkes, de earste wike Scoreni wêrt nog gjin tsjerke is. We hawwe hjir programma's hâlden yn in soart fan ‘Club', folgens my moast it in disco achtig iets foarstelle. It wie nogal teleurstellend de opkomst hjirre. Fjidder hawwe we praktisch wurk dien by minsken thús, in soad bêrnewurk en strjitevangelisaasje. De minsken binne wol iepen nei it Evangeelje, mar sommigen rinne ek hurd foart. De Orthodoxe tsjerke hat hjir in soad te sizzen en de pater fan dizze tsjerke hat minsken warskôge net mei ús te praten. Ek wy binne warskôge fersichtig te wurk te gean om gjin klachten te feroarsaakjen. We hawwe in soad Markusevangeeljes útdielt. Al mei al dreech om it Evangeelje te bringen mar wol in goed gefoel oer it wurk dot we dwaan koenen. It twadde doarp dot we besochten wie Crocmaz, hjir hawwe wy holpen mei te bouwen oan it daycenter foar de tsjerke, wêrt ferskate aktiviteiten hâlden wurde foar bêrn en de tsjerke. Hjir is in nij dak opkaam. It team waard hjir opdielt yn twaën en de iene helte hat holpen by it bêrneprogramma en wurkjes by de minsken thús, de oare helte wêrby ik wie, by it helpen mei it dak. Tidens dizze wike is de ienhyd dy't dr yn it team wie wot oantaast, dr waard hjir en dêr wot roddele, minsken wiene rekke. Ien fan de teamleden kriig de ynjouwing dit op in bibelske wize op te lossen, sa't Jezus de discipelen opropt te dwaan, elkoar te tsjinjen en elkoar de fuotten te woskjen, hawwe we alles útpraat en elkoar de fuotten wosken, in frjemde gewaarwurding foar my, mar yn guon tsjerken hjir wurdt it hjir mei it HA ek dien. Al hikjend dus mar meidien elkoar de fuotten te waskjen en mei in skjinne lei te begjinnen. Dit makke op eltsenien yndruk en hat ús holpen os team wer os ien te stean!
Yn dit doarp dus wot minder evangelisaasjewurk foar my, mar goed wurk foar de tsjerke.
Foar my in goeie tiid om langsaam wot ôf te bouwen en my ta te rêden om wer nei hûs ta.

Hoe sil it thús wéze?
Ik hear de klokken fan de tsjerken yn Driezum en Wâlterswâld alwer lieden, de lof en ear oan God yn gesangen en psalmen wer yn it Nederlânsk, spyle op it oargel, ik kin dr fan genietsje, de preek gewoan yn it Nederlânsk.
Yn gedachten stap ik alwer yn myn klompen, buorkje ik in slach oer it hiem, en drink in bakje kofje by heit yn'e winkel. By de êfterdoar roek ik it iten dot mem oant sierden is, ik krij de smaak fan de gehakbal heerlik kroede alwer yn'e mûle. It narjen fan Agnes ûnder it iten. Ik roek it farskmearnd gêrs at ik in blokje om doch op de fyts, op'e klaai fiel ik de wyn alwer troch myn hier en roek ik de seelucht alwer ot ik de boat fan amelân oankommen sjoch en probearje foar de wyn de 50 km/oere te heljen (sa net 60 ahum). Ik priuw beppe's kofje alwer, ik haw sin oan de kofje mei sûker en molke (ik drink de kofje gewoanwei swart, mar beppe ferjit dot wolris) en wurdt folpropt mei droege woarst en cake. By Auke en Alie op de bank ploffe os wie it myn eigen hûs, in pilske drinke mei freonen. Ik hear de kollega's by BSB olwer kleijen oer it swik wurk dot we hawwe en oer it gebrek oan tiid. Hiele simpele dingen, soms ergernissen mar foar my bysûnder: Thús!

Mar foardot ik nei hûs gean haw ik nog efkes tiid om oer alles nei te tinken. Wot bart dr ot ik wer thús kom? Of wot is dr bart doe't ik hjirre wie? Wot wurdt dr fan my ferwachte wannear ik wêr thús bin? Gelokkich wurde we dr hjir op tarêdt. In minske syket faaks nei syn eigen eare, ik kin net ûntkenne dot dit soms ek yn myn hert libbet, dochs is dr mar Ien dyt my roppen hat en Dy't eltsenien ropt. Ik haw antwurde, en God kin my brûke, Hy wol eltsenien brûke.
Ik wol eltsenien tankje foar al jim steun, jim bemoedigingen, boppe-al foar ol de gebeden nei de Heare. Mei God, myn en ik hoop ek jim Wurkjouwer op dizze ierde, de Grutte Baas, alle eare hawwe.

God wol ús allegear brûke. En oan ús is de keuze. Ik kriig foart ik hjir hinne gie ferskate kaarten mei teksten. Mei ik se jim wêrom jaan tenminste in pear dêrfan, ik kom dr efter dot hjiryn in les foar my lei:
Spreuken 3: 5,6: Vertrouw op de Heer met heel je hart, steun niet op eigen inzicht. Denk aan Hem bij alles wat je doet, dan baant Hij voor jou de weg.
Doe't ik fuortgie hie ik myn eigen ynsichten en wist net krekt wêrt ik komme soe. En wylst ik hjir wie bin ik mysels wolris in pear kear tsjinkaam. Mei myn eigen ynsichten makke ik it dan allinne mar moeiliker, de eigen natuer lostte it net op, troch it by it krús te bringen waard myn lest weinaam en Jezus helpt, Jezus seit it sels: Kom by My, allegear dy't wurch en swier beladen binne, en Ik sil jimme rêst jaan.

Fertrouwen op Syn wegen, dy't ús wegen te boppe geanne. Want Hy kin ús better dan wy ússels kinne:
Ps 139: De Heare kin ús en is foar ús en om ús hinne.

Nei alles dot ik meimakke haw hjir en leart haw kin ik tank sizze foar al it goeie wurk dot wy nammens God dwaan mochten:
Ps 118:28 Jo binne myn God en Jo wol ik tankje, myn God, heech wol ik fan Jo opjaan.

Fjidder wol ik dit nog kwyt, iets om oer nei te tinken:
God hat de minsken makke os kroan op syn skepping, de minsk hat de fryhyd om hjir syn eigen ynfulling te jaan, faaks gjit dit fout. De Bibel jouwt ús oanwizingen wot wy os dank foar it offer dot Jezus joech oan it krús om it rjocht te setten: Syn libben foar ús tekoartkommen. God op ierde, God mei ús:

1 kor 8:6: dochs is der foar ús mar ien God, te witten: de Heit, dêr't alle dingen wei komme en nei wa't wy ek geane, en ien Hear: Jezus Kristus, troch wa't alle dingen binne en troch wa't wy ek besteane.

Rom 12:1: Ik stean der by jimme op oan, bruorren, sa wier as God barmhertich oer ús is, dat jimme jimsels as in libben offer oan God opdrage, in offer dat oan God tawijd en Him gefallich is. Dat is jimme geastlike earetsjinst.

Dit is de útdaging dy't elkenien oan gean mei, mei fallen en opstean. Derby bliuwe dr altyd fragen, fragen wêrt we net altyd by stilstean bliuwe kinne, soms is it better oan de slach te gean yn de dingen dy't ús wol dúdlik binne dan te wachtsjen tot we antwurd hawwe op ús fragen.

Oant gau! (DV ;-))

Wiebe

2de Outreach

Het is alweer even terug dat ik jullie geupdate heb over m'n Challenge into Mission hier in Moldavië. Inmiddels hebben we weer een studieweek gehad en een outreach. In de studieweek hebben we een journey door de Bible gehad, dit is erg leuk en verhelderend, we hebben alleen het oude testament behandeld, de rest volgt nog. Verder nog vele lectures en preken gehad, al met al erg interessant en leerzaam. Deze week vloog voorbij en zaterdag 7 april begon de 2de outreach periode. Dit begon al interessant, in een minibus richting onze verblijfplaats. In de stad Droica zouden we worden opgepikt door iemand van de kerk. Later bleek dat degene van de kerk in Bâltsi op ons stond te wachten, één halte eerder dan onze bus. Na 1,5 uur wachten bij de bushalte, werden we eindelijk opgepikt. De eerste week verbleven we in Chetrosul en de tweede week in Baroncea. Ik zal kort proberen te omschrijven wat we in elk dorpje gedaan hebben en een paar belevenissen iets gedetailleerder.

De eerste week kwamen we bij een broeder van de kerk, deze man was een soort van tuinder, hij had z'n erf vol kassen staan en hield wat vee, dit was allesbehalve vervelend. Hij had veel eigen-gemaakte of verbouwde producten, kaas, melk, compôte(sap) van vruchten, smullen dus. Elke dag dus veel verse producten op tafel. We hebben veel kindercrèches en een paar scholen bezocht om hier een programma te doen, in de kerk meerdere diensten gehouden, vele mensen bezocht, ouderen, zieken, een ouderentehuis en ook jongeren van de kerk. De kerk is hier ook niet erg groot, weinig leden. Ik heb in een dienst een keer mijn getuigenis gedeeld en later in de week mocht ik voor een klein gezelschap een preekje houden, een erg mooie ervaring. Bij de kinderprogramma's van de crèches die we gedaan hebben, had ik samen met David met de groep een programma, waarbij ik de clown mocht spelen. Bij de bezoekjes die we aan de oudere mensen brachten blijkt weer hoe gezegend we in NL zijn met ons gezondheidssysteem. We bezochten een man, die moest worden geopereerd aan z'n heup en knie, waarschijnlijk nieuwe gewrichten. Deze man was aan bed gekluisterd en familie van hem werkt oa in Frankrijk en Italië om geld bij elkaar te krijgen voor de operaties (2 operaties van ca € 10.000). De man krijgt wel regelmatig bezoek en iemand uit het dorp zorgt tegen een kleine vergoeding voor hem, maar het verschil met onze westerse wereld is dan wel groot. Verder hebben we een verplegingshuis voor ouderen bezocht, ook erg andere omstandigheden dan thuis, foto's spreken voor zich.

Pasen viel hier één week later dan in NL, en op goede vrijdag maakte ik een ommetje door het dorp. Onderweg zag ik dat iedereen net als in NL buiten geniet van het mooie weer, en z'n tuin in orde maakt en zin heeft in de lente, een mooi gezicht. Ook stuitte ik op een echtpaar dat samen voor de paasmaaltijd bezig was met een kip klaar te maken voor Pasen, net toen ik langsliep werd de kip met een bijl een kopje kleiner gemaakt.
Toen ik verder door het dorp liep en hier en daar een paar kiekjes maakte, werd ik teruggeroepen door een man, z'n buurman werd er bijgeroepen en ik heb een tijdje met hen gepraat, in m'n beste Roemeens kon ik duidelijk maken wat ik hier deed en wat ik thuis deed, best leuk om te merken dat je vrij gemakkelijk met de paar woorden die je kent jezelf duidelijk kunt maken. De man bood me iets te drinken aan, wat toen ik een slokje nam wijn bleek te zijn (uit een plastic jerrycan), dit is niet volgens de regels van OM, dus heb de tweede maar geweigerd... 's Avonds kwam ik hier weer langs lopen met David en riep de man ons weer terug, hij was een beetje gepikeerd dat ik zomaar z'n huis voorbijgelopen was, hieruit blijkt dat de mensen best gastvriendelijk zijn hier. Hij bood ons weer iets te drinken aan, deze keer maar geweigerd. Ook enkele kinderen die we tegenkwamen herkenden ons van ons optreden op school.

De tweede week begon ook erg leuk, we werden naar de stad Droicha gebracht, hier hebben we één nacht overnacht bij Sergio, een zendeling in het dorpje Baroncea, wat een Russisch dorpje blijkt te zijn:-s. Gelukkig spreken de meeste Moldaven Russisch, maar voor ons werd dit helemaal lastig. 's Zondagsmorgens liepen we 8km naar het dorpje (Sergio loopt dit elke dag). Een mooie wandeling, waarbij we het nog maar net droog hielden (regen). Sergio leek ons echt zo'n nors ogende Rus, maar bleek erg vriendelijk en hij sprak ook Moldaafs, een erg geschikte kerel met een goeie visie voor de kerk, weer een meevaller. Hier kregen de 5 boys een eigen huisje toegewezen voor deze week, de meiden sliepen bij een gezin. De kerk is hier ook erg klein, het dorpje van zo'n 30 huizen is, is veel alcoholisme en drugsgebruik, zoals Sergio vertelde, je ziet de mensen hier dan ook wel dronken rondstrompelen, soms zelfs midden op de dag. In dit dorpje hebben we veel straatevangelisatie gedaan en ook kinderprogramma's. In beide hadden we wel inbreng, maar gesprekken met de mensen aanknopen gaat erg lastig. Bij de ouderen konden we zo nu en dan wel eens een Bijbelverhaal doorgeven wat we zouden willen delen en via vertaling is ook best iets mogelijk. De mensen stellen het toch erg op prijs en kunnen het haast niet geloven dat wij helemaal vanuit ons land hierheen komen om het Evangelie te delen met hun. Ik heb van één van de bezoekjes kort een verslagje geschreven voor de communicatieafdeling van OM dit wil ik graag met jullie delen:

Op een gegeven moment kwamen we bij een huis langs, waar een oud vrouwtje in haar tuin bezig was. Met z'n drieën gingen we op haar af, om een gesprek met haar aan te knopen. Deze vrouw bleek lid van de kerk te zijn, en we overhandigden haar een nieuw testament. Het probleem van de ouderen hier is dat ze niet zo'n goed zicht hebben en erg slecht kunnen lezen. Toen we verder met deze vrouw in gesprek waren, bleek dat haar man niet christen was. We vroegen of we binnen mochten komen om met hem in gesprek te gaan. De man, Leomid genaamd, bleek blind te zijn. Eén iemand van onze groep ging met hem in gesprek en het was bijzonder wat er gebeurde. Leomid werd emotioneel en gaf aan dat hij zich wilde bekeren. We hebben samen met hem gebeden en een paar liedjes met hem gezongen.
Ik had het gevoel dat ik ook iets moest delen met hem, toen ik door m'n Bijbel bladerde, sloeg ik echter dicht, ik stuitte namelijk op een verhaal uit het Johannes evangelie. Johannes 9, dit gaat over een blinde man die wordt genezen. Ik was geschokt en dacht: dit verhaal kan ik niet aan deze man voorlezen.
De andere twee van onze groep gingen door met het gesprek en ik las voor mezelf heel johannes 9. De blindheid die Leomid had was waarschijnlijk veroorzaakt door staar, iets wat in Nederland door een simpele ingreep is te verhelpen. Frustrerend dat het hier zoveel anders is. Was het een teken van God dat ik gewezen werd op deze genezing van een blinde? Ik weet dat we mogen bidden voor genezing van zieken, maar echte genezing heb ik zelf nog nooit van zo dichtbij meegemaakt. We hebben samen voor Leomid gebeden, zijn blindheid werd niet genezen... Toen we afscheid namen voelde ik een erge bewogenheid met deze man, hij stonk en er hing een drup aan zijn neus, dit weerhield me er niet van om afscheid te nemen met een omhelzing. Jezus zou misschien meer liefde voor deze man gehad hebben, maar het was voor mij een ervaring die misschien iets in de buurt kwam.
Later deze week zijn we nog een keer met ons hele team teruggekomen bij deze man, om met hem te zingen en hem voor te lezen uit Gods woord. Tijdens de kerkdiensten die we deze week hadden was hij ook van de partij, Nicolai en David begeleidden hem dan terug naar huis. Bijzonder dat deze man tot geloof is gekomen. En deze man was erg dankbaar en vond het erg bijzonder dat met name wij als buitenlanders ons land verlaten hadden om hier in Moldavië deze mensen op hun oude dag het Evangelie te vertellen.
En misschien kunnen we hieruit leren dat Jezus' manier van ogen openen soms anders is dan hoe wij het graag zouden willen. De Farizeeën uit Johannes 9 beweren ziend te zijn, maar zijn eigenlijk blind. Het leren zien van Jezus is belangrijker dan het zien van de wereld.

Tot zover m'n schrijven eerst, ik hoop dat ik jullie een goed beeld heb kunnen geven van m'n belevenissen hier. Algemeen kan ik zeggen dat het hier armoedig is, maar dat de mensen het zich niet realiseren, voor ons is het armoedig, voor hen gewoon. Het probleem wat wel frustreert is de zorg, die in Nederland stukken beter is... En dan met soms een simpele ingreep mensen een veel beter leven zou hebben.

Groeten vanuit Chisinau,
Wiebe

Outreach

Van zaterdag 17 maart tot zondag 1 april zijn wij op outreach geweest. We hebben tijdens deze Outreach Evange en Branesti bezocht, twee dorpjes die dicht bijelkaar liggen. De eerste week de kerk in Evange geholpen met de werkzaamheden en de tweede week de kerk in Branesti. Beide keren was onze verblijfplaats bij de pastor thuis.

De werkzaamheden kort opgesomd:
- Kinderwerk voor de kinderen die uit school komen: er wordt dagelijks een lunch verzorgd en wij hebben elke dag een spelprogramma voor hen opgezet.
- Families geholpen: huis en tuin opgeruimd en opgeknapt.
- Zieken, ouderen en andere gezinnen bezocht en voor hen gebeden.
- Ouderen geholpen water te halen bij de put en armen voedselpakketten bezorgd.
- Kerkdiensten ingevuld met liederen, getuigenissen en drama.
- Scholen/kindercreches bezocht, hier drama en poppenkastspel gedaan.
Kortom het Evangelie proberen te brengen in Woord en Daad.

Zaterdag 17 maart was het dan zover, eindelijk onze eerste outreach, het echte werk, waar het uiteindelijk om draait: Het Evangelie uitdragen naar de mensen. Met beperkte bagage op weg een paar truien en broeken etc, voor mijn gevoel veel te weinig voor 2 weken. Het begon al Moldaafs, om 10 uur zouden we worden opgehaald, maar om 11.30 konden we pas vertrekken. Toen we bij het huis van de pastor aankwamen was ik best verbaasd; De pastor heeft best een groot huis, een tractor, hij verbouwt groente (tomaten vlgs mij), houdt kippen en een hond. Niet wat je van een doorsnee dominee in Nederland zou verwachten. Verder is er een douche, waterleidingaansluiting en gas uit flessen, de wc is een hokje buiten zoals we in NL vroeger het húske kennen. De bovenverdieping van het huis wordt niet gebruikt. We hadden 2 kamers tot onze beschikking, de woonkamer en een slaapkamertje, we zijn met 9 personen, de dames (5) slapen op een stapelbed en deels op de grond, wij als heren slapen in een bank, een stoel en één persoon op de grond. Het lijkt erop dat elke stoel en elke bank in Moldavië binnen no-time omgetoverd is tot een bed. We kwamen er achter dat we de gitaar waren vergeten, maar wat bleek: de pastor had net twee dagen geleden een nieuwe gitaar gekocht. God voorziet.
Toen we ons geïnstalleerd hadden zijn we vertrokken in de Hyundai h200 (lykas dy fan heit) naar de kerk, één probleem, hoe krijg je hier 9 mensen in... Later blijkt dat er zelfs 14 mensen in kunnen, een paar stoelen uit de keuken in het laadruim en laden maar. De kerk is een gebouwtje van zo'n 12 meter bij 6 meter met 3 vertrekken: een keuken, een zit en speelkamer en een kerkzaal. En naast de kerk staat het húske. De kerkzaal biedt ruimte aan zo'n 40 mensen en wordt verwarmt met een houtkachel. De kerk heeft maar 3 echte leden. De kerk wat verkent en hier thee gedronken, in de kerk is geen stromend water, dit wordt geput uit de waterput.

Later op de middag zijn we naar een soort internaat/school geweest waar kinderen van 11 tot ongeveer 15 jaar waar voornamelijk kinderen zijn die iets mankeren, astma oid, zo was er een jongen dat een gaatje in z'n hart heeft. Ze blijven hier zo'n 5 jaar. Het is dicht bij het bos en ik denk dat het gezien wordt als een soort van kuuroord. Hier hebben we met de kinderen gevoetbald en gevolleybald, zondag hebben we hier nog een dramastukje opgevoerd en een boodschap gedeeld door middel van een sketchboard (al schetsend een verhaal vertellen). In hetgeen wij delen staat een Bijbelse boodschap centraal bijvoorbeeld dat je jezelf kunt verliezen aan rijkdom, verslavingen, materiële zaken, maar dat deze je ten diepste niet gelukkig maken. We proberen hierbij de drempel laag te houden zodat iedereen het snapt. Hier zijn we 3 keer geweest tijdens de Outreach, wat ik merkte is dat ze erg onder de indruk waren dat we kwamen, ze zijn zoiets helemaal niet gewend. En het was erg leuk en voor ons en ook voor hen was het elke keer een speciaal moment.

Het was al snel avond en er is bijna geen straatverlichting, wat de sterrenhemel prachtig mooi maakt. 'S Avonds het diner. Het eten hier is over het algemeen veel soep (met aardappelen) en vettig eten. Een soort van nasi, pasta, niet veel groente, bij elke maaltijd brood en als er vlees is, is het vaak kip of een soort salamiworst.
'S Zondags de kerkdienst, wij hadden als team een poppentheater, een drama, een getuigenis en het zingen van een paar liedjes. Ik had de eer om de clou van het drama te vertellen. Een erg gevuld en gevarieerd programma dus. Tijdens de dienst werd er geprojecteerd met een diaprojector, en de liederen werden afgespeeld met de computer en er werd door de microfoon meegezongen door de vrouw van de pastor en nog een vrouw van de kerk. De kerk was aardig vol en er zaten totaal denk ik zo'n 30 mensen waarvan ik zo globaal 5 volwassenen telde de rest waren veel kinderen en enkele tieners. Gaat er best wat anders aan toe dan bij ons dus. De pastor hield nog een korte preek en toen was er gelegenheid om thee te drinken.
De rest van de week verliep wat chaotisch, echt een klinkklare planning was er niet en door de taalbarrière was het lastig om alles mee te krijgen, dit werd gaandeweg de week steeds beter. We gaan steeds beter communiceren en snappen ook als foreigners de simpele woorden steeds beter. En beginnen al wat woordjes en zinnen te brabbelen. Het werk dat we doen hangt af van de pastor die dit voor ons regelt. Ik had verwacht dat we veel efficiënter en productiever zouden gaan werken.

Elke schooldag behalve vrijdag hebben we een kinderprogramma gedaan met liedjes, spelletjes en drama. De kerken vangen de kinderen elke schooldag op voor een lunch en geven de gelegenheid spellen te spelen. Echt een goede instelling als je weet dat veel kinderen van gemixte gezinnen komen en er kinderen van meerdere vaders in één gezin zijn. Ook alcoholisme is een groot probleem hier, we kwamen een keer bij een gezin langs, waar de vrouw des huizes dronken op bed lag en de kinderen wat buiten speelden, deze na-schoolse opvang is dan echt belangrijk. Zo krijgen ze toch nog iets van een gezinsgevoel mee. We hebben een kindergarden bezocht, een soort van crèche, hier hebben we een programma gedraaid.

Practical work:
We hebben de eerste week wat gezinnen geholpen met het opknappen van hun huizen. Het eerste gezin waar we kwamen, was een moeder van rond de 60 met haar kind en 2 kleinkinderen. Ze wonen slechts in één kamer, met een klein keukentje waar het eten wordt verwarmd op een soort ingebouwde stoof. We kwamen hier met onze hele delegatie. De pastor had eerder gevraagd of ze wilden dat de kamer opnieuw geschilderd werd. We kwamen nu hun beslissing vragen, ze stemden in en dus aan de slag. Voor ons was het niet echt een must dat het huis werd geverfd, het huis was vrij vervallen en zou eerder opnieuw gestuukt moeten worden. Maar de standaard is hier wat anders. We hebben alle inboedel naar buiten gebracht, het was een hele uitdaging dit te doen zonder over onze nek te gaan. Aan de wand en op de vloer, overal was het best smerig en er waren sporen en luchtjes van ratten en muizen. Alle kleden, bedden, dozen keuken en alles leeggehaald. Moeilijk voor te stellen dat er hier in geleefd wordt en dat al je inboedel binnen een uur buiten kan liggen. Toen we aan verven toe waren, kwam de pastor met een nogal waterige substantie aan, water gemengd met kalk en zand. Ik kon haast niet geloven dat het huis hier van opknapt, de blauwe muren werden misschien iets lichter, maar de vloer en een tafel die nog binnen stond werd ook wit van de kalk. Voor ons idee werd de situatie alleen maar slechter, maar toch, we hebben in ieder geval de inboedel schoon gemaakt en alle bedden uitgeklopt en voor zover mogelijk afgestoft, een grote schoonmaak. Ik werd ingezet om het plafond te verven :-D. Verder hebben we de tuin nog iets opgeruimd. Toen we later in de week terugkwamen om het resultaat even te bekijken was het witter dan we het achtergelaten hadden, best verbaasd, en de mensen waren tevreden. We troffen de vrouw des huizes wel dronken aan, midden op de dag...
Zo hebben we verder nog een huis dat echt deels ingestort was en echt onbewoonbaar is iets opgeknapt. Het vrouwtje dat hier woonde had in de winter haar been gebroken en dit was verkeerd aangegroeid en ze was stokdoof. Ze woonde hier alleen de laatste 5 jaar, we hebben haar een voedselpakket gebracht en het huis opgeknapt. Ze krijgt zo nu en dan bezoek van een paar mensen van het dorp, maar heeft verder weinig te eten. We zijn hier één dag aan het 'opknappen' geweest: Het dak voorzien van wat nieuw riet (over het oude heen), zo'n 4 kruiwagens aarde (rattenwerk) naar buiten gebracht en het huis geverfd van binnen. De vloer in het huis is nl gewoon modder en ratten hadden een grote hoop aarde naar binnengesleept. Om aan riet te komen moesten we zelf riet snijden. Verder hebben we haar een ander bed gebracht. Het vrouwtje is hier tijdelijk mee geholpen, maar echt voldoende opgeknapt beschouw ik het huis niet. Ben benieuwd of het huis nu niet meer lekt. Ze was echt helemaal blij dat we haar kwamen helpen. Echt jammer dat we hier maar één dag gingen helpen.
Verder hebben we nog voedselpakketten rondgebracht en bij mensen in het dorp langs geweest om voor hen te zingen en met hen te bidden. Eén van hen was een zieke man, die z'n heup en bovenarm had gebroken en een bevroren voet had gehad die deels was afgezet en eigenlijk hopeloos in bed lag de hele dag, hij werd wel verzorgd maar was beter afgeweest in een ziekenhuis of verzorgingshuis, echt onder slechte omstandigheden thuis.

De tweede week bezochten we Branesti. We werden hartelijk ontvangen door de pastor en hij leidde ons gelijk rond door het dorpje. Een wijds verspreid dorpje van zo'n 1000 inwoners schat ik. In dit dorp hebben we weer elke dag kinderwerk gedaan en evangelisatie door de dorpen. De kinderen zijn hier echt dolenthousiast en leerden ons spellen en zongen liedjes met volle borst mee, echt super om te zien. Het valt op dat ondanks dat de kerk niet veel leden heeft, veel mensen best open zijn voor een gesprek en ook nieuwsgierig zijn naar het Evangelie.
Deze week was iets minder luxe voor het team, ik mocht het bed delen met David en Andy. Verder was er geen stromend water in het huis en 'it húske' wat hier was, was nogal gammel en bovendien bijna vol, niet erg smakelijk. Hier gingen de verhalen van pake en beppe's tijd leven: Froeger, doe hienen wy gjin douches, ien kear yn'e wike yn'e tobbe. We hadden echter niet echt genoeg privacy voor de tobbe dus 8 dagen niet kunnen wassen... Wel super om te zien dat de pastor z'n hele huis ter beschikking stelde. Het ontbijten moest in 2 ploegen,want de keuken was maar klein eerst de meiden, dan de boys.

Na 8 dagen ongewassen, weer terug naar Chisinau, hier een heerlijke douche genomen. Over het algemeen kan ik over de outreach zeggen dat het best tegenvalt qua productiviteit. Anders dan ik me had voorgesteld. We zijn echt afhankelijk van wat de plaatselijke pastor in petto heeft. In het tweede dorp hebben we geen practical work gedaan, volgens mij was er best een plaats waar we de needs van de mensen best meer tegemoet konden komen. Toch hebben we wel wat kleine dingetjes kunnen doen om te helpen, zo kwamen we een oud vrouwtje tegen die we konden helpen met het putten van water, zodat zij niet zover hoefde te lopen en brood voor een mannetje gekocht die geen geld had. Ook is het overleg in het team soms moeizaam omdat alles dient te worden vertaald. Verder is het vermoeiend. Toch hebben we een mooie gezellige tijd met het team gehad waarbij we veel goeie ervaringen opgedaan hebben en ieder kon leren van zichzelf en van anderen.

Zo, dat was weer een flinke update, hoop dat jullie weer even geïnformeerd zijn.
Ik zal te bedde,

Groetjes Wiebe

De eerste lesweek

Hallo allemaal,

Hier weer een berichtje vanuit Chisinau. Inmiddels zijn alle Moldaven gearriveerd, we zijn totaal met 24 personen. En we zijn nu ook echt los met de courses. Ik begin al aardig in te burgeren hier. We slapen met 9 man op een kamer en slapen lukt niet altijd even goed, tussen de luchtjes en het gesnurk door. De Moldaven zijn best netjes op hun spullen, schoenen zijn altijd schoon en ze staan continue hun kleren te strijken. Verder discusseren ze veel voor ze een beslissing nemen, maar tot een beslissing nemen komt het niet zo snel, ze denken allemaal dat ze het beter weten.

Voor we echt zijn begonnen hebben we informatie gekregen over OM Moldavië. OM is met veel kerken uit heel Moldavië verbonden en zoekt telkens de samenwerking met de kerken op. En proberen van hieruit te gaan werken. Zo is er voedselhulp, dagopvang voor kinderen, ouderenzorg, 's zomers zijn er sportkampen (like Athlethes in Action?) en zijn ze bezig met het ontwikkelingen voor het verstrekken van microkredieten. Daarnaast verspreiden ze lectuur en Bijbels door het land.
De indeling van de dag is globaal als volgt: We beginnen om 7.30 met ontbijt, om 8.00 uur hebben we een uur stille tijd, waarbij we de dag persoonlijk beginnen met God. Per dag zijn er hoofdstukken van de Bijbel opgegeven die we kunnen lezen. Erg bijzonder te zien wat je dan uit de Bijbelteksten haalt echt een heel bijzonder moment elke dag.

Vanaf 9.00 uur beginnen we met de lectures. Om 13.00 uur is er lunch en na de lunch hebben we een uur practical work, dit houdt in wat klusjes in en om het gebouw, opruimwerkzaamheden en dergelijke. Voor de dames is het schoonmaken van toiletten, douches de hallen etc. Daarna gaan we weer aan de studie, dit duurt tot ongeveer 19.00, dan staat het diner klaar. En 's avonds is er dan soms nog een programma, maar kan ook vrij zijn om de dingen die we behandeld hebben te bestuderen, wat lezen oid.
Al met al een druk schema, uitputtend, maar we zijn nu een week onderweg en het went al wel aardig. Vooral in het begin was dit erg wennen, en het is een beetje schipperen om een juist ritme te vinden. Ook de omgaan met de Moldaven moet wennen. Ze zijn erg groepsgericht, en als jij wat later uit bed bent, staan ze te wachten tot jij meegaat (naar het Mission center). Ze proberen je dan vroeg te wekken en continue wat te begeleiden. Dit belemmert een beetje je eigen vrijheid. Moet zeggen dat ieder nu al wat meer z'n eigen weg gaat en wat meer vrijheid komt. Ook dat ze continue wel wat duidelijk willen maken en tegen je praten, maar dat jij het moeilijk kan snappen (taal) is frustrerend. Sommige lectures slaan we over, zodat we wat kunnen oefenen met de taal. Het is dus echt efficiënt omgaan met je vrije tijd.
In het weekend hadden we nog een druk schema om de teamgeest wat te bevorderen was er een programma uitgezet voor de gehele dag. Het begon in Chisinau, de groep was opgedeeld in tweeën. We moesten opdrachten uitvoeren door de hele stad, en we kregen op bepaalde locaties weer nieuwe opdrachten. De taal was best een probleem voor ons, en eigenlijk konden wij als buitenlanders alleen maar volgen. Al waren de opdrachten best simpel oa: ruilen van voorwerpen met mensen op straat, de prijs van een kilo noten en een ananas, op de foto met een politieagent (wat minder makkelijk). Hierna moesten we met de bus naar een meer, dit meer was bevroren. Voor Laura de mogelijkheid om voor het eerst in haar leven op ijs te lopen... Aan het meer aten we de lunch en hier kwamen we nog achter een Moldaafse eigenaardigheid, op de grond zitten is niet gezond, en bij vrouwen kan het de vruchtbaarheid aantasten, dit resulteerde dat iedereen gehurkt zat te eten. Hierna naar het bos voor het uitvoeren van de meer actieve teamspellen. Door de modder kruipen, levend mijnenvegen etc... De clou van dit alles was dat we leren samenwerken en nadenken als team, ondanks de taalbarrières. Verder rekening met elkaar houden en we moesten ook onze grenzen wat doorbreken. In een spel moesten we met zo'n 11 personen op 6 lijmblokken+plank staan. Dit was bijna onmogelijk en we moesten echt tegen elkaar kruipen om te blijven staan, ondanks alle luchtjes en de persoonlijke bubbel (met een straal van een meter die ik wel heb) moesten we om het spel te spelen wat van deze barrières doorbreken. In een outreach zullen we dit soort situaties ook zeker tegenkomen, dingen moeten doen die we liever niet doen, samenwerken met mensen waarmee we misschien niet zo goed mee kunnen opschieten of een bed delen met iemand van je team. Zo worden we al met al voorbereid om op outreach te gaan. Ook in de lectures die we krijgen worden we hierop voorbereid.

De lectures begonnen met wat informatie over OM en de takken die OM heeft in Moldavië. De lectures zijn allemaal erg interessant, alleen wordt er soms lang doorgepraat over een onderwerp, en veel herhaald, dit is volgens onze talk Andy voor de Moldaven erg noodzakelijk. Verder lectures gehad over the thruth, en waarom Jezus naar de aarde gekomen is, over het houden van een getuigenis en zo nog meer dingen over hoe je kunt evangeliseren. Waar een evangelist om moet denken, en waar deze aan zou moeten voldoen. Verder een lecture over hoe we met de verschillen binnen onze kerken internationaal en in Moldavië moeten omgaan aan de hand van Romeinen 14: Unity in diversity. Nog poppentheater geleerd en nog veel meer dingen. Vandaag nog les gehad over de Orthodoxe kerk, welke leer over het algemeen wordt aangehangen, je komt er dan echt achter dat de Bijbel in deze religie weinig zeggingskracht heeft en zo wordt verdraaid dat de kerk meer een instantie wordt die gezag houdt en dat genade iets is dat je kunt verdienen.

Al met al veel dingen te leren en erg interessant allemaal, het is wel vermoeiend. Soms breinbrekend maar erg leerzaam, het vele herhalen van sommige dingen kost wel veel tijd en zou best efficiënter kunnen. Op die manier zouden we wat meer tijd kunnen besteden aan ons huiswerk.
Vanaf zaterdag staat de eerste outreach op het programma, we zullen dan twee weken in twee verschillende dorpjes zijn, is weer een totaal andere ervaring. Het zal echt een omschakeling worden naar mindere luxe, en al is de douche hier nog koud, daar hebben we waarschijnlijk geen douche. Ben erg benieuwd.

Ik hoop jullie na de outreach op de hoogte te brengen. Ik zou graag meer dingen delen en wat meer in details treden, dit blijkt praktisch toch lastig omdat het schema best druk is en je ook tijd aan je medereizigers wilt besteden. Dus hier laat ik het eerst bij.

Groet,
Wiebe

Buna ziua, Goedendag,

Na een voorspoedige reis gezond aangekomen in Chisinau, slechts één uurtje vertraging. Erg leuk de laatste dagen nog veel mails, facebookreacties en smsjes te ontvangen van allemaal mensen die me een mooie tijd toewensen! Thanks.

Aangekomen op het vliegveld van Chisinau wachten me 6 mensen van OM op, het zijn 3 OM-leiders en de rest zijn mede-studenten. In een mercedes busje rijden we naar ons verblijf. Het is niet superkoud, taaiwaar en de sneeuw was aan het smelten, dit in combinatie met de modderige wegen geeft niet erg een vrolijke aanblik. Chisinau heeft zo'n 720.000 inwoners en ligt aardig verspreid. Het is er licht glooiend en de wegen zijn niet erg proper. De temperatuur schommelt wat rond het vriespunt. We reizen af naar het verblijf van de boys, 51/6 building, waar ook het hoofdkantoor is. We hebben een vrij luxe douche en wc tot onze beschikking, slapen in een zaal met stapelbedden en een klein keukentje, alleen werkt in de douche tot vandaag alleen koud water. Nu zijn ‘we' nog David, een zwitser van 19 jaar en ik die hier gebruik van maken. Laura (VS, 22) en Lilly (Zwitserse van achter in de 60) slapen in het Mission Center. Totaal heeft OM hier 3 gebouwen; het gebouw waar wij verblijven, een gebouw met appartementen voor het personeel, waar zo'n 14 mensen wonen, de regel is dat mensen die hier komen werken eerst 2 jaar in comunity wonen en indien gewenst daarna een appartement of huis huren ergens in Chisinau. En daarnaast is er zo'n km verderop het Mission center, waar de meiden slapen en ook een paar van het team wonen, verder is er een grote kantine met keuken en douches, wc's, een bibliotheek, collegezaal/conferentiezaal en zo nog wat ruimtes en een paar kantoortjes. Hier zullen wij het meest verblijven. In het mission center hebben we met z'n allen gegeten (aardappelen met kaas en salami).

De eerste indruk is dat het nog niet allemaal supergestructureerd verloopt, echt een planning schijnt er nog niet te zijn, eerst de kat nog maar even uit de boom kijken en wat wennen hier.

Zondag richting de kerk het was een penticostel? Kerk, nooit van gehoord, maar is evangelisch, de dienst begon met zingen (Russisch en Roemeens door elkaar), toen gingen kinderen nog zingen en bidden, daarna was er gelegenheid voor mensen die met hun familie of groepje een lied of gedicht wilden zingen of voordragen, er waren zo'n 4 groepjes/solisten die wat deden. Er werd gebruik gemaakt van keyboard en gitaar en ook hadden ze een beamer. Een jongen van ong mijn leeftijd ging voor met een preek, hij had een vrij radicale boodschap, aan de hand van het verhaal van Hannah die diepbedroefd in de tempel kwam bidden, dat mensen meer van God zouden moeten verwachten en niet altijd af moeten gaan op het wereldse of zich moeten laten verleiden door dit, meer Gods Woord zouden moeten zoeken. Het werd vertaald door Andy (Engelsman, 21) en was niet superduidelijk voor mij omdat Andy fluisterde, het begon vrij goed, maar daarna ging hij telkens over in herhaling. Daarna ging de pastor nog kort voor en bediende ook het HA. Hier heb ik niet aan deelgenomen. Tussendoor werd er veel gebeden in de dienst, altijd staande en mensen bidden gewoon luidop door elkaar. Een vrije en open dienst, weet niet precies wat ik ervan moet denken, is een beetje wennen en voel me er nog niet super bij op m'n gemak, allemaal nieuw, de taal etc is allemaal wennen. Na de kerkdienst terug naar het Mission center en hier met z'n allen (9pers) pizza besteld (ja op zondag).

Maandag, de eerste officiële cursusdag voor ons als foreigners. De Moldavische deelnemers komen gedurende te week. We krijgen te horen dat het programma iets aangepast zal gaan verlopen, voor zover voor ons een programma bekend was. Er is een van de teamleden van OM overleden, een vrouw van 28 jaar had al een tijd leukemie en is zaterdag overleden, in haar geboorteland Roemenië, het hele team kwam bijelkaar om kort de dingen door te spreken en gezamenlijk te bidden voor de familie en omstanders. Een beetje ongemakkelijk voor ons als buitenstaander hier.
Het hele team zijn zo'n 40-50 mensen hier.

Om 11 uur dan toch begonnen met het programma, als eerste gezongen en gebeden en daarna wat beter kennisgemaakt met een paar mensen van het team. Daarna geleerd over de cultuur van Moldavië en de verschillen met onze culturen. Hierna de stad Chisinau in geweest om te eten in een vrij luxe tentje om een paar van de Moldaafse gerechten te proberen, ik weet de namen zo niet precies meer, maar we hadden verschillende soorten hartige taart/pizza van bladerdeeg met aardappelen of kaas en verder een soort mixed grill, best lekker allemaal. Korte wandeling door de stad gemaakt en nog in de Orthodoxe kathedraal geweest. Brandon en David vertelden dat zij het Orthodoxe geloof echt afkeuren omdat zoals je binnen ook ziet, echt de iconen of idols worden aanbeden en gekust, en er echt sprake is van religie ipv relatie met God, hier zullen we waarschijnlijk ook nog een lecture over krijgen. Toen terug naar het Mission center. We reisden met het openbaar vervoer, lijn 178. Echt een strakke dienstregeling is er niet, de bus komt gewoon langs en je houdt hem aan. Naja, bus, het is wat wij hier een grote taxibus noemen. De bus wordt volgepropt en je kan stop roepen waar je er maar uit wilt. Voor de rest is het doodstil in de bus, het is niet toegestaan te praten en lacherig te doen.

Verder nog kort over de cultuur:
- Moldavië heeft 4,3 miljoen inwoners, de levensverwachting is ongeveer 71 jaar, 29,5% van de Moldaven leeft onder de armoede grens en het is dan ook het armste land van Europa.
- Het loon is gemiddeld zo'n 70-100 euro per maand, het leven is ook goedkoper en ze hebben de munteenheid de Lei.
- Als Moldaven geld hebben, willen ze dit graag laten zien. Het is vaak uiterlijke schijn, wanneer ze een huis bouwen proberen ze het zo groot mogelijk te maken, later komen ze er dan achter dat ze het niet kunnen onderhouden of niet warm kunnen houden, dit is een structureel probleem. Zo gaat het ook met auto's.
- In dorpjes schijnen mensen soms 2 huizen te hebben, 1 om te showen en jaarlijkse feesten te vieren, visite te ontvangen en 's zomers in te wonen. En een kleiner huis voor de meeste tijd, dat ze dan 's winters ook gemakkelijker kunnen verwarmen.
- Ook wonen ze vaak met grote families in een huis, incl opa en oma, en het delen van een kamer en of bed met broer en of zus is iets dat vaak voorkomt.
- Afspraken: als je een afspraak hebt om 14.00 uur, begint een Moldaaf zich klaar te maken voor de afspraak om 14.00 uur en als hij onderweg een bekende tegenkomt, haast hij zich niet en kletst gerust een half uur bij, zodat een afspraak snel een uur kan uitlopen.
- Ze zijn erg gastvrij en zullen je veel te eten geven, het kan zelfs zijn dat ze zelf niet mee-eten en later gaan eten.
- Ze zullen hun meerdere of oudere niet snel tegenspreken (communisme).
- wel zijn ze nieuwsgierig en kunnen ze erg direct zijn en ook directe vragen stellen.
- Schone schoenen zijn erg belangrijk, hoe vies de straat ook is, schoenen houden ze altijd schoon.
- En fluiten in Moldavië is uit den boze; dit zou bad spirits oproepen.

Kortom veel indrukken in de eerste dagen, het is allemaal nog wel wat wennen aan elkaar en de planning staat niet 100% vast. So, be flexible, dit is ook deels de cultuur in Moldavië, strikt aan de afspraken houden lukt niet erg. Als groepje van 4 buitenlanders klikt het tot nu toe aardig, en het is goed om eerder te beginnen dan de rest, omdat we zo kunnen wennen aan de cultuur, een beetje van de taal kunnen oppikken en elkaar goed leren kennen zo. Ik merk dat het erg slopend is al deze nieuwe indrukken en het voortdurend oppikken van nieuwe dingen dit in combi met het continu Engels spreken. Het begint trouwens nu al te wennen samen te zijn met hen, alleen zou het soms best noflik zijn even een langer momentje voor mezelf te hebben, ben vandaag vroeg opgestaan en zit nu heerlijk alleen wat mn reismee.nl up te daten. Voor vandaag staat er nl (nog) niks op het programma, we'll see!

La revedere, oant sjen, tot blogs!

Groet,

Wiebe

Welkom op mijn Reislog!

Wolkom op myn weblog,
Sa't in soad minsken witte sil ik fanôf D.V. 3 maart foar in periode fan 77 dagen útwike nei it east-Europeeske Moldavië. Nei lang wikken en wegen haw ik dochs mar beslúten in weblog by te hâlden. Ik hoopje jim dan ek fia dizze wei op de hichte te hâlden fan de dingen dy't ik meimeitsje mei tidens myn ferbliuw yn Moldavië. Ik sil it telkens probearje koart en bondig te hâlden, en ot jim nog fjiddere dingen wite wolle, jim meie my altyd maile.

Wot gjin ik eins dwaan? No, ik mei op in paad mei en foar de Grutte Baas.
In Challenge into Mission. Sels leare en minsken helpe dy't it minder hawwe dan ús hjirre. It hat miskyn wol twa jier nijskjirrig foar my west saiets te ondernimmen, mar de stap te weagjen gie my faaks wot te fier. Mar doe't dot ferlangen bleaun, tocht ik, ik mat in knoop trochhakke, út de boat stappe, sa't Petrus dot ek die. Yn desimber fan 2011 kwam foar my in trochbraakwike en wist ik dot ik it weachje moast en mocht. No, in wike foar de reis is it hiel spannend, mar it jouwt ek rêst te witten dot ik eindelik gean. Ik bin ek bliid dot ik de mooglikhyd krij om te gean. Ik hoopje en bid dan ek dot alles wot ik dwaan mei en leare sil, ter eare wêze sil fan Him dy't my hjiryn liedt hat. It sil foar my in learsame tiid wurde, wêryn ik mysels ek gauris tsjinkomme sil. Ik hoop dot it my tichter by God bringt en dot ik dr in ryker minsk fan wurde mei. Ik kom der ek achter wot ik tydlik achter lit, in hiele besoargde beppe, besoargde âlders en de famylje, freonen en collega's. Ik sil jim dan ek tige misse, foarol op de moeilike mominten dy't sear zeker ek komme sille. Ek de kommende tiid, it moaie waar, it foarjier, it is altyd in moaie tiid, de opgeande tiid, ik sil it wol even misse. Mar dot sille se fêst yn Moldavië ek hawwe;-).

Mar ik mei ek gean yn it fertrouwen dot God dr alle dagen by wéze sil, dy belofte makket sterk. Ek de waarmte fan de minsken om my hinne dy't my in soad Seine ta winskje op myn reis en foar my bidde sille. Dit alles en de bemoedigende wurden, dogge my goed en jouwe my fertrouwen! Tige tank!
Jim ek in protte seine tawinske!
Oant sjen, oant blogs, of wat dan ek mar!

Groetnis,

Wiebe

Ps. Voor de niet zo goeie Friese lezers, de volgende blogs hoop ik in het Nederlands te doen.